Cenab-i Hakk'in, su geçici dünya hayatinda bizlere ihsan ettigi büyük nimetlerden biri de hiç süphe yok ki çocuklarimizdir. Onlar; yuvamizin günesi, gönlümüzün nesesi, gelecegimizin ümitleridir. Gülmeleri bizi sevindirir, aglamalari ise bizi üzer. Çocuklarin kiymetini, çocuk hasreti çeken âileler daha iyi bilir. Kur'ân-i kerimde çocuklar için, "Dünya hayatinin zineti" (Kehf 46) diye buyurulmasi, onlarin degerini açikça ortaya koymaktadir. Sevgili Peygamberimiz de, çocuklari çok sever ve bunu baskalarina da ögütlerdi. Birgün torununu sevip oksarken, oradan geçen bir adam, "Ey Allah'in Elçisi! Sen de mi çocuklari öpüyorsun?.. Biz, onlari ne öperiz ne de severiz" dedi. Bunun üzerine, Efendimiz aleyhisselam: "Allah, senin kalbinden sefkat ve merhameti çekip almissa ben ne yapayim," buyurdu. (Buhari)

Allahü Tealanin, bize emanet ettigi çocuklarimizi; çok güzel bir sekilde egitip yetistirerek büyütmeliyiz. Unutmayalim ki, bugünün çocuklari yarinin büyükleridir. Gelecegin toplumunu onlar olusturacaktir. Çocuklarinin egitim ve terbiyesini ihmal eden âileler, sadece kendilerine ve çocuklarina haksizlik etmekle kalmazlar, ayni zamanda topluma karsi da suç islemis olurlar. Çünkü egitilip yetistirilmeyen ve ustaca yontulup güzel bir sekil verilmeyen bir çocuk; kendisine, âilesine ve toplumuna faydali olamayacagi gibi, her zaman etrafina zararli olmaya ve suç islemeye aday potansiyel bir tehlikedir. Anne-baba olmak kolay, fakat kendisine, âilesine, toplumuna ve topyekün insanliga; faydali ve verimli sahsiyetler yetistirmek; sabir ve gayret isteyen zor bir istir. Bunu ancak sorumluluk suuruna sâhip azimli insanlar basarir.

Çocuklari, çocukken egitebiliriz, büyüdükleri zaman onlari kontrol etmemiz zor olur. Atalarimiz bosuna, "Agaç yas iken egilir," dememislerdir. Çünkü çocuklarin ruhlari tertemiz, zihinleri de saf ve berraktir. Onlarin dünyasinda kirli ve pasli seylerin yeri yoktur. Dolayisiyla onlar, bu yasta kendilerine ögretilen güzel ve faydali hayat prensiplerini alir ve ömürleri boyunca muhafaza ederler. Biraz gayret sarf edersek, bu yasta iken onlara istedigimiz sekli verebiliriz. Nitekim Sevgili Peygamberimiz, "Çocuklara ögretilen sey, tasa kazinan yazi gibidir," buyurmuslardir. (Heysemî 1/225)

Çocuk egitiminde önemli bir husus da, ebeveynin onlara iyi örnek olmaya çalismalaridir. Çünkü çocugun gözü fotograf makinasi, kulagi da teyip gibidir. Gördügünü taklit eder, duydugunu ezberleyip tekrarlar. Dolayisiyla çocuklarinin yaninda menfi tavir ve davranislarda bulunan anne-babalar, -yarin büyüdüklerdinde- çocuklarinin kendilerine benzediklerini görünce hiç sasirmasinlar. Çünkü "ne ekersen onu biçersin!"

Evet, çocuklarimiza özellikle evde-âile hayatinda çok iyi örnek olmaya çalismali ve onlari olumsuz yönde etkileyecek tavirlardan kaçinmaliyiz. Onlarin, saglikli, bilgili, kültürlü, saglam karakterli ve herkese faydali birer insan olarak yetistirmek için fedakârlik etmekten kaçinmamaliyiz. Özellikle onlarin kötü arkadas edinmelerini ve kötü aliskanliklar kazanmalarini ustaca engellemeyi becermeliyiz. Onlari; Hazret-i Ali Efendimizin buyurdugu gibi, yasadigimiz zamana göre degil, kendi yasayacaklari zamana göre hazirlamaliyiz.

Surasi da muhakkak ki her anne-baba, tabiî olarak çocuklarini sever ve onlara karsi merhametli olur. Zaten Peygamber Efendimiz aleyhissalatü vesselam, "Büyügümüze saygi göstermeyen ve küçügümüze merhamet etmeyen bizden degildir," buyurmuslardir. (Ebu Davud) Fakat merhamet nedir? Çocugu her türlü tehlikeye karsi uyarmak, dünyevî açidan merhamet olarak degerlendirilebilir. Ancak çocugunu sicak sobaya yaklastirmayan ve ona soba atesinin yakici oldugunu ögretenler, onlara cehennem atesini ögretmezlerse merhametli sayilmazlar.

Demek ki çocuklarimiz, dünyalari için oldugu kadar âhiretleri için de sefkat ve merhametimize muhtaçtirlar. Kaldi ki onlara dinlerini ögretmek zaten görevimizdir. Cenab-i Allah: "Ey iman edenler! Kendinizi ve âilenizi, yakiti insanlarla taslar olan o müthis atesten koruyun," buyuruyor. (Tahrim 6) Islam âlimleri, bu âyet-i kerimeyi açiklarken, iki önemli konu üzerinde duruyorlar: Birincisi Allahü tealanin emir ve yasaklarina uymak suretiyle kendimizi atesten korumak. Ikincisi de âile fertlerimizi, Islamiyete uygun olarak egitip-yetistirerek onlari cehennnem atesine karsi muhafaza etmeye çalismak. Çocuklara küçükken ibadetlerin anlatilip yaptirilmasinin faydasi; ergenlik çagina erdikten sonra bu vecibelerini kolaylikla yerine getirebilmeleri ve meleke kazanmalari içindir. Zina, içki, kumar, hirsizlik, yalan söylemek ve diger günahlarin kötülügünün anlatilmasi da, büyüdügünde onlardan uzak durmalari gayesiyledir.

Kur'ân-i kerimde, Hazret-i Lokman kissasi anlatilirken, çocuk egitiminde nelere dikkat edilmesi gerektigi çok güzel bir sekilde özetlenmistir. Alimler, bütün insanlar için önemli birer hayat düsturu olan bu nasihatleri dört ana maddede toplamislardir. Söyle ki:

1- Evvela çocuga tevhid ilmini yani Allahü Tealanin varligi ve birligini ögretmek gerekir. Çünkü âyet-i kerimede Hazret-i Lokman, ogluna ögüdünün basinda söyle diyor: "Evladim, sakin Allah'a ortak kosma! Çünkü sirk çok büyük bir zulümdür." (Lokman 13)

2- Ahiret inancini asilamak. Allah'a iman etmenin tabiî bir sonucu olan âhiret hayatina iman ve hesab verme bilinci; insani iyiye, güzele ve faydaliya yönlendirirken; kötü, çirkin ve zararlidan da uzak durmasini saglar. Hazret-i Lokman ögüdüne söyle devam ediyor: "Evladim! Yapilan is, bir hardal tanesi kadar küçük de olsa, bir kayanin içinde sakli da olsa, yahut göklerin veya yerin herhangi bir noktasinda bile bulunsa, mutlaka Allah onu meydana çikarir. Allah, Latîf'tir [herseyin inceliklerine vâkiftir,] Habîr'dir [herseyden haberdardir.]" (Lokman 16)

3- Ibadet etme melekesi kazandirilmali, ihlas anlatilmali ve sabir ögretilmelidir. Hazret-i Lokman, ögüdünü söyle sürdürüyor: "Evladim, namazi dosdogru kil! Iyiligi yaymaya, kötülügü de önlemeye çalis ve basina gelen sikintilara sabret! Çünkü bunlar, azim ve kararlilik gerektiren islerdir," (Lokman 17)

4- Sosyal iliskilerde, insanî münasetlerde mütevazi olmayi ögretmelidir. Hazret-i lokman, bu konuda da ogluna söyle sesleniyor: "Kibirli davranarak insanlara yüzünü dönme, yerde çalimli çalimli yürüme! Çünkü Allah, kibirle kasilan, kendini begenmis, övünüp duran kimseleri asla sevmez. Yürürken ölçülü, mutedil yürü! Konusurken sesini ayarla, bagirarak konusma! Unutma ki, seslerin en çirkini, âvâzi çiktiginca bagiran eseklerin sesidir." (Lokman 18-19)